- айыл-тұрман
- зат.Тартпа, айыл, үзеңгі бау, қанжыға сияқты (қайыстан, құрдан істелген) ер-тоқым жабдықтары; ер-тұрман, ат-тұрман.
Қуралұлы А. Қазақ дәстүрлі медениетінің энциклопедиялық сөздігі.— Алматы: «Сездік-Словарь» . 2007.
Қуралұлы А. Қазақ дәстүрлі медениетінің энциклопедиялық сөздігі.— Алматы: «Сездік-Словарь» . 2007.
ер-тұрман — зат. Атқа салт міну үшін керекті әбзел жабдықтардың жиынтық аты. Ер тұрманға ерден басқа тоқым, желдік, терлік, үзеңгі, үзеңгі бау, таралғы, тартпа, айыл (төс айыл, шап айыл), өмілдірік, құйысқан, жүген, шылбыр, тізгін, аткөрпе, көпшік, пыстан,… … Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі
ызбалы — сын. Ызып жасалған. Айыл тұрман жасалу жолы мен негізгі материалына қарай өрмелі, түймелі және ы з б а л ы айыл тұрман деп бөлінеді (Қаз. этнография., 1, 100). Ы з б а л ы айылстұрман атқа әрі жеңіл, әрі жайлы келеді (Ата салты., 100) … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
былғары — ир. зат. Фабрика жағдайында өңделген тері, мал терілерін химиялық және механикалық әдістермен өңдеу арқылы алынатын материал. Одан аяқ киім, сырт киім, айыл тұрман, галантерея, техникалық бұйымдар т.б. жасалады. Мал терісі үш қабаттан шелден,… … Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі
қайыс — зат. Ашытқы жағу не химиялық өңдеу арқылы немесе механикалық жолмен жаншылып иленген тері. Қатып қалмас үшін оған майлы заттар сіңіріледі. Қайыс сиыр, түйе т.б. терісінен жасалады. Қайыстың жұмсақтығы одан үзілмейтін әрі созылмалы бұйымдар… … Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі
әбзел — 1 (Қост.: Об., Торғ.) қамыт сайман, айыл тұрман. Аттың ә б з е л і н қораға кіргіз (Шымк., Мақт.) 2 (Орал, Казт.) сылбыр, шабан, жалқау. Көк ат желе жүріске ә б з е л (Орал, Казт.). Ол ә б з е л адам (сонда). қ. әбзе … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
түймелі — сын. Түйіліп жасалған, түйілген. Т ү й м е л і айыл тұрман тілінген таспадан жалаң қабат немесе қос қабаттап түйіліп жасалады (Қаз. этнография., 1, 100). Түймелі құйысқан. Түйіліп жасалған құйысқан. Құйысқан үлгі мәнеріне орай: құр құйысқан,… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
бауырдақ — зат. Ершікке, ер тұрман әбзелдеріне тағатын айыл … Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі